به نقل از «قدس آنلاین»

«زنجیر و پیر»؛ آیینی زنانه در اولین جمعه پاییز

تاریخ انتشار: ۱ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۷۱۹۶۹

به گزارش قدس آنلاین، روح‌الله محمدی ـ معان میراث فرهنگی استان اردبیل ـ درباره این آیین گفت: مراسم «زنجیر و پیر» مختص شهر گیوی مرکز شهرستان کوثر بوده و هر سال در اولین جمعه مهرماه در این شهر برگزار می‌شود. این مراسم در گذشته بسیار مورد توجه بوده و هر سال با شور و شوق فراوانی برگزار می‌شد، ولی متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل افزایش مشغله‌های فکری و ذهنی جوانان و شیوع بیماری کرونا چندان مورد استقبال واقع نمی‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

او ادامه داد: این مراسم ذاتا شاد بوده و بر مبنای اسطوره‌ شکل گرفته است. اسطوره‌ای مبنی بر پناه بردن به طبیعت برای حفظ پاکی و معصومیت، مراسم «زنجیر و پیر» به نوعی آیین بخت‌گشایی نیز محسوب می‌شود.

به گفته معاون میراث فرهنگی اردبیل، مراسم «زنجیر و پیر» قصه پاکدامنی و پناه بردن به طبیعت است. این آیین داستان دختری است که برای حفظ پاکدامنی به طبیعت پناه می‌برد و از خداوند می‌خواهد برای در امان ماندن از تعدی و دست درازی دشمنان و ناپاکان، تبدیل به یکی از عناصر طبیعت شود.

محمدی اضافه کرد: در داستان «زنجیر و پیر» دختران از خدا می‌خواهند که آن‌ها را به سنگ یا پرنده تبدیل کند و باور عموم بر این است آن دختران به سنگ تبدیل شده‌اند. این افسانه در میان مردم می‌چرخد و به یادبود آن، هر سال مراسمی در محلی با عنوان «زنجیر و پیر» و در زیر درختی خاص برگزار می‌شود.

او همچنین گفت: این آیین، مراسمی زنانه بوده و به این صورت برگزار می‌شد که تعدادی از زنان روستا با جمع‌آوری مواد اولیه آش یا غذایی دیگر مانند آب‌گوشت، به این محل رفته و پس از خواندن آوازهای شاد و دف زدن و شادی کردن، دو کودک را که گاهی هر دو دختر هستند و یا گاهی یکی پسر و دیگری دختر است، رخت عروسی به تنشان کرده و به صورت تمثیلی جشن برگزار می‌کنند. در این مراسم دف می‌زنند و مانند مراسم حنابندان، حنا پخش می‌کنند. پس از آن آش یا غذایی را با همکاری هم پخته و میل می‌کنند.

او افزود: در این محل درختان کهن سالی وجود دارد که تعدادی از آن‌ها درخت زغال‌اخته بوده و زنان قطعه‌ایی از لباس خود را به آن درختان گره می‌بندند و مطلب و نذر خود را از خداوند می‌خواهند. این مراسم یک روز طول می کشد و جمعیتی در حدود ۲۰ تا ۳۰ نفر در آن حضور می‌یابند. گاهی شخصی که نذر یا مطلب خود را از «زنجیر و پیر» دریافت کرده و در این محل قربانی نیز می‌کند.

محمدی با بیان این‌که متأسفانه اطلاعات مستند دقیقی در مورد این مراسم وجود ندارد و بیشتر تحت‌الشعاع باور اولیه است و امروزه مردم صرف تفریح بدون توجه به افسانه پشت این مراسم به اجرای آن می‌پردازند، گفت: آیین «زنجیر و پیر» که در معرض فراموشی قرار گرفته بود در سال ۱۴۰۰ در فهرست آثار میراث ناملموس به ثبت رسیده است.

انتهای پیام/

منبع: ایسنا

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: آیین های سنتی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۷۱۹۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آئینی سنتی که همه ساله با اجرای آن باران می‌بارد

ایسنا/خراسان رضوی پخت «شیربرنج» در روستای توندر آئینی سنتی است که همه ساله به نیت امام زمان(عج) و بارش رحمت الهی برگزار می‌شود و همزمان با پخت و پخش شیربرنج ها بین اهالی شاهد باران رحمت الهی هستیم.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کوهسرخ در حاشیه این آئین در گفت و گو با ایسنا گفت: حدود هفت دهه است که آیین پخت شیر برنج در روستای توندر برگزار می‌شود و در بیشتر سال‌ها از جمله امسال شاهد بارش شدید باران همزمان با اجرای این آیین باشکوه بودیم

رضا ربیعی با اشاره به اینکه این آیین به نیت امام زمان(عج) و بارش رحمت الهی برگزار می‌شود، اظهار کرد: طبق روال همه ساله اجرای این آئین سنتی بعد از اذان صبح امروز آغاز و تا بعد از اذان ظهر ادامه دارد.

وی اظهار کرد: اهالی روستا و دامدارانی که می‌خواستند در این آئین شرکت کنند بعد از اذان صبح تمام دام‌های خود را به منطقه‌ای به نام دامگاه برده و اقدام به جدا کردن بره‌ها و بزغاله‌ها از گله گوسفندان کردند.

ربیعی با بیان اینکه بعد از دوشیدن تمامی گوسفندان و کیله کردن هم شیری انجام داده و تمامی شیرها را با هم تجمیع کردند، عنوان کرد: بعد از دوشیدن تمامی گوسفندان چوپانان خلمه را آوردند.

وی افزود: خلمه زمانی‌ است که بعد از دوشیدن و «کیله کردن» و «هم شیری»، چوپان گله بره‌ها را با نوای «های های»، صدا می‌زند، چوپان دوم که همراه گله بره‌های شیرخوار(گله خلمه‌ها) است، از پشت تپه به سمت گله حرکت می‌کند، به محض اینکه دو گله همدیگر را می‌بینند، به سوی هم می‌دوند و بره‌ها به دنبال مادر خود می‌گردند تا او را پیدا کنند و از شیر باقی مانده می‌خورند.

وی با اشاره به اینکه از روستاهای اطراف مانند اوندر، خضربیگ و سایر روستاها و حتی دامدارانی از روستاهای خلیل‌آباد در این آئین شرکت داشتند و شیر دام‌های خود را آورده بودند، بیان کرد: حدود ۱۲ دیگ برای پخت شیربرنج پیش‌بینی شده بود.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کوهسرخ با بیان اینکه آئین پخت شیربرنج در منطقه مزار روستا برگزار شد، افزود: مردم روستا عقیده دارند از زمانی که در مزار روستا یا همان پیر حاجات شیربرنج را پخت می‌کنند حاجت اکثر اهالی روستا برآورده می‌شود.

وی با بیان اینکه اجرای این آئین با حضور حداکثری مردم برگزار شد، عنوان کرد: از همان ساعات اولیه گردشگرانی از شهرهای مختلف از جمله تهران، مشهد، کاشمر، خلیل‌آباد، بردسکن، سبزوار، نیشابور، تربت‌حیدریه و برخی شهرهای دیگر حضور داشتند.

ربیعی با اشاره به اینکه بیش از ۳۰۰۰ نفر در آئین پخت شیربرنج شرکت داشتند، بیان کرد: این آئین برای دومین سال که قدمتی ۷۰ ساله دارد به بهترین نحو ممکن برگزار شد.

وی خاطرنشان کرد: هرچند آیین سنتی شیربرنج با قدمتی بیش از ۷۰ سال همه ساله در روستای توندر برگزار می‌شده اما به جز اهالی خود روستا کس دیگری از آن در شهرستان اطلاعی نداشته است که از سال گذشته به صورت باشکوه‌تر و با حضور گردشگران مختلف برگزار می‌شود.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کوهسرخ ادامه داد: در بیشتر سال‌ها از جمله امسال شاهد بارش باران همزمان با اجرای این آیین باشکوه بوده‌ایم. هنگام اذان ظهر باران به حدی بود که شرکت کنندگان در مراسم به دنبال سرپناهی بودند.

وی با بیان اینکه در حاشیه این آئین محصولات محلی روستا از جمله صنایع دستی، لبنیات و ریواس عرضه شد، گفت: فروش محصولات محلی در حاشیه آیین سنتی پخت شیر برنج بالغ‌بر ۲۵۰ میلیون ریال بوده است.

ربیعی در ادامه با اعلام اینکه در تلاش برای برگزاری جشنواره مختلف با مشارکت مردم در شهرستان کوهسرخ هستیم، تصریح کرد: سعی می‌شود به بهترین نحو آداب و رسوم منطقه را به گردشگران و شهروندان معرفی کنیم.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کوهسرخ برگزاری جشنواره‌ها و مراسم‌های آئینی را در توسعه گردشگری و معرفی شهرستان بسیار حائز اهمیت دانست و تصریح کرد: با توجه به اینکه شهرستان کوهسرخ ظرفیت‌های مختلفی برای جذب گردشگر دارد باید به زیرساخت‌های آن توجه بیشتری شود.

وی عنوان کرد: امسال پرونده چند آیین ناملموس تکمیل و برای به ثبت رسیدن ارسال می‌شود، همچنین اکنون پرونده مراسم آیینی از جمله حیدر علی، شیربرنج و برخی دیگر در دست تکمیل شدن است. برداشت گیاهان کوهی، فرآوری آنغوزه و ... در بخش میراث طبیعی هستند که پرونده را تکمیل می‌کنیم.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کوهسرخ افزود: روستای زیبای توندر در دامنه کوه در فاصله ۳۵ کیلومتری شمال غرب شهر ریوش مرکز شهرستان کوهسرخ استان خراسان رضوی قرار دارد.

ربیعی افزود: َتوَنْدَر روستایی از توابع بخش بررود شهرستان کوهسرخ در استان خراسان رضوی است و این روستا در دهستان تکاب قرار دارد و بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۸۴۶ نفر است.

وی گفت: محصولات باغی و دامی، گندم دیم و آبی، نان محلی، دوغ و شیر و ماست محلی، روغن زرد گوسفندی، کشک و قروت، گردو، بادام، آلود، جوزقند، قیسی، کشته زردآلو، سنجد، پسته و بنه‌کوهی می‌تواند سوغات این منطقه برای گردشگران و مسافرینی که به این دیار سفر می‌کنند، قرار گیرد.

شهرستان کوهسرخ دارای آب و هوایی معتدل کوهستانی با وسعتی حدود ۲۱۹۳ کیلومتر در ۲۸ روستا سه دهستان و جمعیتی بالغ‌بر ۲۸ هزار نفر در ۳۵ کیلومتری مسیر تفرجگاهی و خوش آب و هوای کاشمر به نیشابور قرار گرفته است.

تنوع آب و هوایی، گونه‌های گیاهی به ویژه گیاهان دارویی و گونه‌های متفاوت جانوری و اقلیمی متفاوت باغستان‌ها چشمه‌سارها، بافت تاریخی و خانه‌های قدیمی گلی و مسقف با چوب و نی از جمله ویژگی‌هایی است که مسافرین می‌توانند مدت ماندگاری‌شان را در شهرستان افزایش دهند.

انتهای پیام